Tôi bắt đầu biết đến, chơi ấm Tử Sa khoảng năm 2010, đi sâu vào học hỏi từ năm 2012 đến 2022, khoảng 1000 nàng ấm đã qua tay tôi với sự vuốt ve, sờ mó, nghó nghiêng, nghiêng ngửa. Sau khi no xôi chán chè, tôi đẩy các nàng qua tay những gã trai thô bạo khác, và tiếp tục rình mò những nàng ấm bị xưởng, bị thợ, hay bị chính những kẻ như tôi thất sủng…
Ngày xưa, khi mới bước vào thế giới của ấm tử sa, tôi thường rất chú trọng đến những yếu tố kỹ thuật trong việc sử dụng và chăm sóc ấm. Tôi cân đo đong đếm, luộc ấm, pha trà rồi pha đậu, tất cả chỉ để đánh đi cái vị hanh hanh, thô ráp khó chịu, cái cảm giác lạ lẫm mà bất kỳ ai mới bắt đầu thưởng trà đều gặp phải. Những công đoạn đó, dù có phần khắc nghiệt, lại chứa đựng một thứ tình cảm thiêng liêng dành cho trà và ấm tử sa. Nhưng theo thời gian, mọi thứ trở nên nhẹ nhàng hơn. Dần dần, khi người chơi trà đã quen với các hương vị và cảm giác của từng loại trà, họ không còn phải lo lắng quá nhiều về việc “chỉnh sửa” ấm nữa. Thay vào đó, họ bắt đầu cảm nhận được vẻ đẹp của trà một cách tự nhiên, như một phần không thể thiếu trong nhịp sống hằng ngày.
Ấm tử sa, như một biểu tượng của sự tĩnh lặng, có một cách để đánh giá rất riêng biệt: đó chính là “dùng ấm luận ấm”. Một chiếc ấm đẹp không phải thể hiện ở triện hay chức danh, càng không phải là những chứng thư in hàng loạt mà người ta thường thấy trong các buổi triển lãm hay giao dịch. Một chiếc ấm đẹp phải được đánh giá qua chính cái “thành phẩm”, qua cảm giác người chơi trà khi nhìn vào nó và khi sử dụng nó. Từ đó, mỗi chiếc ấm tử sa lại mang một giá trị rất riêng, không phải chỉ ở hình thức bề ngoài mà còn là cả một câu chuyện ẩn chứa bên trong, câu chuyện về những tháng năm thăng trầm của trà và người thưởng trà.
Khi nhìn vào một chiếc ấm tử sa, ta sẽ thấy sự điềm tĩnh và êm ả từ những đường nét mềm mại, không có sự sắc sảo gượng ép hay những góc cạnh sắc nhọn, cứng nhắc. Một chiếc ấm đẹp phải có những đường cong tự nhiên, nhẹ nhàng, tạo cảm giác thoải mái và thư thái cho người sử dụng. Điều này không chỉ thể hiện trong hình thức, mà còn phản ánh một thái độ sống, một sự tĩnh tại trong tâm hồn của người chơi trà. Có thể nói, chiếc ấm tử sa đẹp là chiếc ấm mang đậm tố chất của văn nhân, của những người yêu thích sự thanh thoát, nhẹ nhàng và tinh tế trong từng hành động. Mỗi chiếc ấm tử sa, qua bàn tay của nghệ nhân, đều không chỉ là công cụ pha trà, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, chứa đựng sự tôn vinh của nghệ thuật truyền thống và cái đẹp đích thực.
Sự hấp dẫn của ấm tử sa không chỉ nằm ở chất liệu đất, mà chính là ở cái “hình thái” của nó. Dù là chiếc ấm vuông, chiếc ấm tròn, hay bất kỳ hình dáng nào, chúng đều có những đường nét được uốn lượn một cách mềm mại, tựa như từng nốt nhạc trong bản hòa tấu, không cứng nhắc và vô hồn. Chính những đường nét đó tạo nên giá trị thẩm mỹ cốt lõi của ấm tử sa. Mỗi chiếc ấm không chỉ đơn thuần là một vật dụng, mà còn là một phần của nghệ thuật tạo hình, giúp người chơi trà cảm nhận được sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa nghệ thuật và cuộc sống.
Với người chơi tử sa lâu năm, hiểu được nét đẹp hình thái của ấm là một điều quan trọng không thể thiếu. Họ không chỉ chú ý đến ngoại hình của chiếc ấm mà còn cảm nhận được sự tinh tế, thẩm mỹ trong từng đường nét, từng chi tiết nhỏ nhất. Đó chính là lý do tại sao ấm tử sa thường được bán theo chiếc, chứ không phải theo cân. Sự khác biệt về hình thái, về nét đẹp của từng chiếc ấm là một điều mà những người chơi trà tinh tế sẽ luôn trân trọng và đánh giá cao. Khi đã hiểu rõ được vẻ đẹp của hình thái, việc chọn lựa nguyên liệu đất trở nên dễ dàng hơn nhiều, bởi một chiếc ấm đẹp luôn được làm từ nguyên liệu tốt, không thể sử dụng những loại đất xấu cho một sản phẩm nghệ thuật đỉnh cao.
Càng hiểu sâu về ấm tử sa, người chơi trà càng nhận ra rằng, chơi tử sa không phải là một cuộc thi đấu về giá trị vật chất, mà là một hành trình khám phá vẻ đẹp trong những điều tưởng chừng như rất bình dị. Mỗi chiếc ấm tử sa đều có một câu chuyện riêng, một tâm hồn riêng, và chính người sử dụng ấm sẽ là người thấu hiểu nó qua từng lần pha trà, qua từng hơi nóng tỏa ra từ chiếc ấm, qua từng ngụm trà đậm đà hương vị.
Vẻ đẹp của ấm tử sa, giống như vẻ đẹp của một mối quan hệ, không phải lúc nào cũng dễ dàng nhìn thấy ngay từ lần đầu gặp gỡ. Nó cần thời gian để trải nghiệm, để cảm nhận, và để gắn kết. Chơi tử sa không phải là phải chơi những món đồ đắt giá, mà là chơi cái hồn trong từng chiếc ấm, là sự tìm kiếm một nét đẹp trường tồn theo năm tháng. Đó chính là giá trị lớn nhất mà ấm tử sa mang lại, một giá trị không thể đong đếm bằng tiền bạc hay danh vọng, mà phải cảm nhận bằng trái tim và tâm hồn.
Và cuối cùng, người chơi tử sa sẽ hiểu rằng, chơi trà và chơi ấm tử sa không phải chỉ là một sở thích, mà là một phần của cuộc sống, là một cách để ta tìm về sự bình yên trong tâm hồn, là một cách để ta cảm nhận vẻ đẹp trong từng giây phút của cuộc sống. Vẻ đẹp ấy, như những chiếc ấm tử sa, sẽ theo ta suốt cả hành trình, lặng lẽ, nhưng mãi mãi tồn tại.
Nguyen Duy
Discussion about this post